Yaşamdan Ders Almak

Eğer siz de kendisi için gelişim hedefleri belirlemiş bir yönetici iseniz bu hedefleri gerçekleştirebilmeniz; gerek işte gerekse iş dışında öğren­diğiniz ve uyguladığınız becerilere bağlı olacaktır. Bu eğitimin amacı size aile ilişkilerinden, arkadaşlıklardan, gönüllü çalışmalardan ve ki­şisel uğraşlarınızdan edindiğiniz deneyimlerin mesleki gelişiminizi ve başarınızı olumlu yönde nasıl etkileyeceğini göstermektir. Bu kitap, iş yaşamları ile özel yaşamları arasında daha zengin ve daha verimli bir etkileşim gerçekleştirmek isteyen kadın-erkek tüm yöneticiler içindir.

İş Yaşamı İle Özel Yaşam Arasındaki Benzerlik

Eğer değişik düzeylerdeki yöneticilere en etkili gelişim eğitimlerini nere­de aldıklarını soracak olursanız, alacağınız yanıt büyük olasılıkla "işte" olacaktır. Yapılan işlerden ve formel eğitim programlarından edinilen de­neyimlerin, yöneticilerin gündemlerini uygulama, insan ilişkilerini yürüt­me, değişim yaratma ve kişisel farkındalık düzeyini yükseltme gibi konu­lardaki becerilerinin gelişmesinde yardımcı olduğu, kuruluşlarda geniş ölçüde kabul görmüş bir düşüncedir.

Oysa aynı yöneticiler, iş dışında edinilen deneyimlerden alınabile­cek dersleri çok sıklıkla göz ardı ederler. Popüler basın, iş yaşamı ile özel yaşamın kesişme alanını kariyer açısından tehlikelerle dolu bir bölge ola­rak gösterme çabasındadır. Özellikle kadınlar, annelik rolünü üstlendikle­ri zaman kariyerlerinin tehlikeye girdiğini görebilmektedir. Erkekler ise işyerinde mükemmel olmak ile aileleri ile daha fazla zaman geçirmek ara­sında çelişkide kaldıkları zaman bir iç çatışma yaşayabilmektedir.

İş dışındaki rollerimiz ve sorumluluklarımız her ne kadar işyerinde­ki performansımız üzerinde sınırlayıcı bir etki yapabilirse de bu öykü­nün, olasılıklar ve ödüller açısından çok daha zengin bir başka sayfası da­ha vardır. İş dışındaki ilgilerimiz, rollerimiz ve sorumluluklarımız daha başarılı bir yönetici olmayı öğrenmekte yaratıcı ve destekleyici birer kay­nak olarak da bize yardımcı olabilirler.

Yardım amacıyla para toplamak, genç bir spor takımının koçu ol­mak, hatta toplumsal bir sorunda taraf olarak sesimizi duyurmaya çalış­mak gibi sıradan iş dışı faaliyetlerin mesleki çalışmalarınız ile ilgisiz ya da ilişkisiz olmadıklarını görmek önemlidir. Bu gibi faaliyetler işyerinde daha başarılı bir yönetici olmanızı kolaylaştıracak uygulama becerilerinin yanı sıra psikolojik desteği de sağlar. Her şeyi bilen, her şeyi yapan insan üstü bir varlık olmanız gerekmez; iş dışındaki deneyimlerinizin yöneticilik açısından önemli dersler içerdiklerini anlamanız yeterlidir. İş dışında­ki faaliyetler ile iş arasındaki ilişkiyi yanlış anlamamaya dikkat edin. Po­püler inanışın aksine ve  araştırmalarında ortaya koyduğu gibi normal bir iş gününün dışında gerçekleşen faaliyetler bir yöneticinin ba­şarısına katkıda bulunur. Bu kitabı okumakla şunları öğreneceksiniz:

•       İş dışındaki deneyimlerinizden hangi yöneticilik becerilerini öğrenebilirsiniz?

•       İşyerinde geliştirdiğiniz becerileriniz özel yaşamınızı nasıl zenginleştirebilir?

•       İş dışındaki faaliyetleriniz liderlik gelişimine nasıl destek olur?

•       İş yaşamınız ile özel yaşamınız arasındaki engelleri nasıl ortadan kaldırabilirsiniz?

•       İşyerinde ve iş dışındaki tüm rolleriniz ve sorumluluklarınız arasında bağlantılar kuracak bir hareket planını nasıl geliştirebilirsiniz?

İş Dışındaki Deneyimlerden Neler Öğrenebilirsiniz?

İş dışındaki deneyimlerinizden öğrendikleriniz, işinizdeki liderlik yetkin­liğinizi pek çok yoldan etkileyebilir. Eğer bu derslerden yararlanmayı bi­lirseniz liderliğin insan ilişkileri, birden fazla işi aynı anda yönetme ya da doğru bilgiyi kullanma gibi güçlükleri ile başa çıkmakta kullanabilirsiniz. İş dışındaki deneyimleriniz size liderlik konusunda alıştırma yapma ola­nağını da sağlamış olabilir ve bu sizin için çok değerli bir yardımcıdır. Yaşam derslerinden olabildiğince yararlanmanın ilk adımı, iş dışındaki deneyimlerin sunduğu liderlik fırsatlarının farkında olmaktır. Aşağıdaki örnekleri iş dışındaki deneyimlerden neler öğrenebileceğiniz açısından inceleyin. Okurken bir yandan da kendi yaşamınızdaki benzer örnekleri hatırlamaya çalışın.

İnsan İlişkileri

Gönüllü çalışmalar, arkadaşlıklar, anne-babalık ve evlilik, zengin in­san ilişkileri geliştirmekte yararlanabileceğiniz kaynaklardan yalnızca bir­kaçını oluşturur. Kişisel deneyimlerinizden, yöneticilikte başarılı olmak için gerek duyulan insan ilişkileri konusunda bir şeyler öğrenmenin pek çok yolu vardır.

Suzan ve Levent, yerel bir akıl sağlığı kuruluşuna destek vermek üzere düzenlenen bir hayır organizasyonunu birlikte yönetiyorlardı. İkisinin liderlik tarzları birbirinden çok farklıydı. Suzan stratejik düşünme açısından iyi, gö­nüllüleri motive etme açısından ise mükemmeldi. Levent ise Suzan'da ek­sik olan bir kararlılık ve azim .vardı. Başlangıçta Suzan'ın tüm olasılıkları dik­kate alıp uzun uzun düşünmesi ve planların oluşturulmasına gönüllülerin de katkıda bulunmalarını istemesi Levent'in sabrını taşırıyordu. Suzan ise Levent'in her şeyi kendisi kontrol etmeye çalıştığım, başka insanların fikirle­rini dinlemediğini, dinlese bile değer vermediğini düşünüyordu. Birlikte çalış­tıkları altı ay boyunca bütçe, lojistik ve tanıtım konularında görüştüler. Bu gö­rüşmeler sırasında aralarında çatışmalar su yüzüne çıktı. Her ikisi de başarılı olmak için güçlü bir istek duyuyorlardı ve bu da onlara aralarındaki farklılıkla­rı açıklıkla tartışma cesaretini verdi. Bu konuşmalar sırasında karmaşık bir projenin tasarlanması ve yönetilmesine uygun güçlü yönlerinin birbirini ta­mamlayacağını gördüler.

Birlikte çalışacağınız kişiyi kendiniz seçmediğiniz gönüllü bir çalış­ma; yaşama bakış açılan sizinkinden farklı insanlarla birlikte çalışmak zorunda olmanın ne demek olduğunu daha iyi anlamanızı sağlayabilir. Bu da işyerinde, kişilikleri ya da çalışma tarzları sizden farklı insanlarla birlikte çalışırken daha etkili olmanıza yardımcı olabilir. Kadronuzdaki kendiniz seçmediğiniz bir elemanla ya da şirkete yeni alınmış birisi ile ilişkilerini/do bu deneyimlerden yararlanabilirsiniz.

Macide, iki çocuğuna bakması için hem İngilizce öğrenmek hem de geçimi­ni sağlamak amacıyla au pair olarak ülkesine gelmiş olan Alev'i işe almıştı. Alev kendi ülkesinde okulda İngilizce dersi almış olmasına karşın Macide'nin tali­matlarını ve beklentilerini anlamakta güçlük çekiyordu. Macide kısa süre içinde mesajlarının anlaşılmasını sağlamak için iletişim tarzını değiştirmesi gerektiğini fark etti. Alev'le daha yavaş konuşmaya, sokak dilindeki sözcükleri kullanmak­tan kaçınmaya başladı. İşleri ve prosedürleri anlatmak yerine gösterdiği de olu­yordu. Konulan birden fazla biçimde açıklamasının, Alev'in daha iyi anlaması­nı sağladığını gördü.

İletişim tarzınıza dikkat ederek ve daha etkili bir iletişim için çaba göstererek mesajlarınızı astlarınıza, eş düzeylerinize ve yöneticinize daha iyi aktarmayı öğrenebilirsiniz. İletişim farklılıkları yalnızca kültürler ya da milliyetler arasında yaşanmaz; iş dışındaki iletişim deneyimlerinizi farklı yaşlardan, karşı cinsten, farklı bir ırktan insanlarla birlikteyken de kullanabilir ve etkili iletişimi öğrenebilirsiniz.

Dan üniversite öğrenciliği sırasında bir rock grubunda gitar çalıyor ve bundan büyük keyif alıyordu. On yıl sonra yeni komşusu Can'ın bateri çaldığını keşfetti. İkisi, Can'ın evinin bodrumunda haftada birkaç akşam birlikte müzik yap~ maya başladılar ve aradan uzun bir süre geçmemişti ki neredeyse paslanmaya yüz tutmuş iki rockçu daha onlara katıldı. Birlikte çalışmayı öğrendikçe, önerileri ile birbirlerine destek oldukça, sololara eşlik ettikçe ve yaptıkları müzik gerçekten iyi olduğunda bunu kutladıkça müzik çalışmaları daha da keyifli oldu.

İş dışında, ortak bir amaç için bir araya gelen formel niteliği olma­yan gruplar işbirliğinin ve ekip çalışmasının değerini gösterebilir. Bu sos­yal grupların içinde pazarlık becerileri için alıştırma yapabilir, diğer in­sanların gruba kattıkları becerilere dikkat etmeyi ve bunlardan yararlan­mayı öğrenir ve daha iyi bir iletişimci olabilirsiniz. İşyerinizde farklı de­partmanların çalışanlarından oluşan ekiplerle çalışırken tüm bu beceriler size yardımcı olabilir.

Gazi ergenlik yaşlarında iken yıldız bir tenis oyuncusuydu. Bir gün gel­di, ilk turnuvasına hazırlanmakta olan genç bir tenis oyuncusuna, Michelle'e koçluk yapma fırsatını buldu. Michelle'e geribildirim veren, hedeflerini belirleyen ve kendinden emin olamadığı zamanlarda ona destek olan doğal bir koç oldu. So­nuçta Michelle turnuvaya özgüveni artmış ve becerileri gelişmiş olarak girdi; Gazi ise onun gelişiminde kendisinin önemli bir rolü olduğunu biliyordu.

İş dışında bir koçluk rolü üstlenmek, işyerinde aynı tür bir rolü oy­namayı öğrenmek açısından çok değerli bir deneyim olabilir. Astlarınızı yeni yeni parlamaya başlayan birer yıldız olarak görmeyi; onlara geribil­dirim vererek, destek olarak ve onları zorlayarak en iyi performanslarını ortaya koymalarını sağlamayı öğrenebilirsiniz.

Leyla, yaşadığı şehirdeki meslek edindirme programında gönüllü olarak ça­lışıyordu. Tek başına üç çocuğuna bakmak zorunda olan Gonca'nın akıl hocası olarak görevlendirilmişti. İki kadın haftada bir, bir araya geliyorlar ve Leyla bu görüşmeler dışında da sık sık Gonca'yı arıyordu. Program çocuk bakımı eğitimini içeriyordu ancak Gonca sık sık bunun zor bir iş olduğundan ve kendi çocuklarını bakımevine bırakmak için her sabah bir saat erken kalkmak zorunda olduğundan yakınıyordu. Leyla, Gonca'ya daha bağımsız olacağı, daha fazla seçeneğinin olaca­ğı, yaşamını daha kendi istediği gibi yaşayabileceği bir geleceğin resmini çizerek bu yakınmalarına son vermesini sağladı. Küçük başarılar ve ileriye doğru atılmış adımlar hakkında bilgi istemeyi ve bunları kutlamayı öğrendi. Olumsuzlukları dinlemeyi, olumlulukları pekiştirmeyi de.

Çalışanlarınızı motive etmek için karşı çıkış davranışlarını fark et­meniz, değişimi bir fırsat olarak görmeniz ve çalışanlarınızı bunu anlatır­ken bir yandan da onların sıkıntılarını dinlemeniz ve başarılarını kutla­manız gerekir. Bir sivil toplum girişiminde gönüllü olarak akıl hocalığı deneyimini yaşamak bu becerileri geliştirmenizde yardımcı olabilir ve kendiniz ile diğer insanları geliştirmekte bunlardan nasıl yararlanabilece­ğini/i size gösterebilir.

Ayşe'nin ilginç bir aile yaşamı vardır. Üvey çocukları, evine alıp baktı­ğı çocukları, evlat edindiği çocukları ve kendi doğurduğu çocuklar ile birlikte yaşar. Çocuklarından ikisi başka kültürlerdendir. Bu kadar çeşitlilik içinde zaman zaman çocuklar arasında çatışmalar olmaktadır. Ayşe, çocuklarının tümü ile ilişkisine değer verir ve üyelerinin birbirine güvendiği, rahat bir aile ortamı oluşturmak için çok çaba göstermiştir. Bugün, her telden çalan ama herkesin birbirini sevdiği bu aileyi kurabildiğine göre herkesle çalışabileceğine inanmaktadır.

Çatışma yönetimi ve ilişkiler kurma, işyerinde değer taşıyan beceri­lerdir. Bir yönetici olarak, şirket çalışanlarından birinin sizi rahatsız ede­cek şekilde davrandığı durumlarla karşılaşma olasılığınız her zaman var­dır. Ciddi aile sorunları ile ilgilenmek ve bunlara çözüm getirmek, bu tür durumlarla başa çıkmak ve gerginlik dolu bir ortamı üretken ve işbirlikçi bir ortama dönüştürmek için gerek duyacağınız becerileri geliştirmenize size yardımcı olabilir.

Yaşamdan Ders Almak

•       İşyerindeki insan ilişkilerinde ne gibi gürlüklerle karşılaşıyorsunuz?

•       Özel yaşamınızda bunlara benzer ne gibi güçlükler var?

•       İş dışındaki güçlüklere başa çıkmaya çalışırken ne gibi hatalar yaptınız?

•       Sorunu gidermekte size hangi hareket ve beceriler yardımcı oldu?

•       Bu deneyimlerden, işlerindeki güçlüklerle başa çıkmakta yararlana­bileceğiniz neler öğrendiniz?

Birden Fazla İşi Aynı Anda Yönetme

Birden fazla işle aynı anda ilgilenme zorunluluğu iş yaşamının bir gerçeğidir. Hep daha fazlasını yapmamız ve hepsini de hızlı yapmamız istenir. Bu tempoyu sürdürmeyi ve bir kerede çeşitli işlerle ilgilenmeyi öğrenmek her zaman kolay olmaz.

İkizleri altı aylık olduklarında Fatma işine geri döndü. Yöneticilik ile anne­liği bir arada başarıyla sürdürüp sürdüremeyeceğine ilişkin ciddi kuşkulan vardı ve her gün yapmak zorunda olduğu işlerin sayısı epeyce arttığından bunaldığını hissediyordu. Ne var ki geçen günler Fatma'nın şimdi, ikizlerinin doğumundan öncekine göre daha iyi bir yönetici olduğunu gösterdi. İkizlerine bakmak ona işye­rinde eline tutuşturulan bir sürü topla aynı anda oynayabilmeyi öğretmişti.

Evdeki sorumlulukların artması öncelik belirleme, zaman yönetimi ve iş devri gibi becerilerin geliştirilmesini gerektirebilir. Böyle bir durum­da örneğin aile üyeleri ve arkadaşlar gibi başka insanların yardımını iste­mek zorunda kalabilir, hatta gerekiyorsa dışarıdan hizmet satın alırsınız. Başarılı olabilmek için önceliklerinizi açıklığa kavuşturmanız ve birbiri ile yarışan taleplerle başa çıkma konusunda becerikli olmanız gerekir. Bu be­ceriler ile taktikler bir arada ele alındığında sizin, işleri ve projeleri ileriye doğru götürmeye odaklanmış bir lider olma yetkinliğinizi geliştirebilir.

Doğru Bilgiyi Kullanma

Bazen bir görev, görev tanımında belirtilmiş olandan daha fazlasını ge­rektirir. Bir ürün, endüstri ya da bir müşterinin gereksinimleri hakkında kişi­sel bilgi sahibi olmanın paha biçilmez bir değer taşıdığı durumlar vardır.

Nuran'ın babası Dışişleri Bakanlığında çalışmıştı ve görevi dolayısıyla Nuran çocukken birkaç değişik ülkede yaşamışlardı. Küçük bir kız olarak okul değiştir­menin, arkadaşlarından ayrılmanın, yeni adetler ve yeni diller öğrenmenin güç­lüklerini yaşamıştı. Ancak yetişkin olduğunda, çalıştığı şirket küresel bir strateji benimsemeye karar verdiğinde kendisinin bu değişikliğe çoğu iş arkadaşından da­ha hazırlıklı olduğunu görmüştü. Kültürel farklılıklara karşı duyarlılığı gelişmiş­ti, birkaç dili işini sürdürecek ölçüde biliyordu ve çocukluk deneyimlerinden es­nek ve uyumlu olmayı öğrenmişti. Yeni stratejinin uygulanmaya başlaması ile birlikte şirket için son derece değerli bir eleman oldu ve yurt dışında açılan yeni ofislerde görevlendirildi.

Kariyer basamaklarını tırmandıkça ve yöneticilikteki gelişmenizi sürdürdükçe yaşamınızın değişik aşamalarında biriktirdiğiniz deneysel öğrenmenin zenginliğini hatırlayın. Bu deneyimleri bir kenara itmek yeri­ne geçmiş deneyimlerinizin ilgili parçalarını bir araya getirip liderlik be­cerilerinizi geliştirmek için onlardan yararlanın.

Liderlik Çalışması

Gerçek liderlik fırsatlarının bulunması güçtür. Bazı kuruluşlarda ge­rek duyduğunuz liderlik çalışmasını yapmakta zorlanırsınız çünkü oyun­cuların tümü masada hazır durumdadır.

Bir sistem analisti olan Cafer, çalıştığı şirkette yönetici konumuna yüksel­meyi çok istiyordu. Kariyerindeki daha önceki ilerlemeleri teknik bilgi ve beceri­sinden kaynaklanmıştı. Liderlik potansiyelini sınamak için pek fazla fırsatı olma­mıştı ve insanları yönetme becerisinden emin değildi.

Hiç beklemediği bir anda Cafer'e yerel bir çocuk haklan örgütünün başkan­lığını üstlenmek isteyip istemeyeceği soruldu. Cafer birkaç yıldır bu örgütün yö­netim kurulunda görev yapıyor olmasına karşın idareci konumunda olmayı hiç düşünmemişti. Kariyer hedeflerini gözden geçirdi ve öneriyi kabul etmeye karar verdi. Yönetim kurulu başkanı olarak etkili toplantılar yapma, başka insanları ka­rar alma sürecine katma ve insanları finansal, eğitim ve hizmet hedeflerinin ger­çekleştirilmesi yönünde motive etme fırsatlarını buldu. Şirketinde bir yöneticilik konumu açıldığında Cafer bu işi yapabileceğinden emindi. Bir lider olarak başarılı olabileceğini biliyordu.

Liderlik potansiyelinizi keşfetmek ve liderlik becerilerinizi denemek için işyeri dışında ideal durumlarla karşılaşabilirsiniz. Örneğin gönüllü çalışmalarda genellikle geçmişte işlerin nasıl yapıldığı konusuna takılma­dan liderlik yapabilirsiniz. Sonuçlar konusunda yükümlülük taşımak böyle bir deneyimi, örneğin performans değerlendirmesi baskısı olmadan gerçek ve yararlı hale getirebilir.

Yaşam Derslerinin Liderlik Deneyimlerine Dönüştürülmesi

Örneğin bir aile geçmişi projesini yürütmek, bir aile toplantısı planlamak ya da aile yaşamındaki önemli kilometre taşlarını saptamak gibi aile içi roller bütçe yapma, iş devri, ekip yönetimi, proje yönetimi ve insan ilişki­lerini sürdürme gibi yönetim becerileriniz için çalışma yapmanızda size yardımcı olabilir.

Özel Yaşamın Liderlik Gelişimindeki Katkısı

Özel yaşam, liderlik gelişimini üç yoldan destekler ve zenginleştirir. Bun­lardan birincisi, psikolojik gücünüzü geliştirme fırsatlarını sağlamasıdır. Hiç kuşkusuz siz de özel yaşamınızdaki olayların bakış açınızı ve yoğun­laşma derecenizi günden güne farklı etkilediğini görmüşsünüzdür. Özel yaşamınızdaki sorumluluklarınız ve ilişkileriniz genelde kendinizi ne ka­dar güçlü, güvende, kendinize güvenli ve becerikli hissettiğinizi etkiler. Özel yaşamın liderlik gelişimini desteklediği yollardan ikincisi, aile ilişki­leri ve arkadaşlıkların desteğidir; aile üyeleri ve arkadaşlarınız sizi teşvik eder, size önerilerde bulunurlar. Sonuncusu da öğrenme fırsatlarıdır. İş dışında üstlendiğiniz roller, yönetim becerilerinde ustalaşmak için kulla­nacağınız bir laboratuvar olabilir.

İş dışındaki deneyimlerinizin yönetici olarak başarınıza katkıda bulunmasını sağlamak için, öncelikle iş dışındaki deneyimlerin geliştiri­ci niteliğinin farkında olmanız gerekir. İş dışındaki faaliyetlerinizin ve görevlerinizin sizi kariyer hedeflerinizden nasıl uzaklaştırdıklarına odaklanmak yerine bunların psikolojik gücünüzü artırarak, sizi destek­leyen insanlarla birlikte olmanızı sağlayıp, sizi becerilerinizi geliştirme konusunda motive ederek mesleki becerilerinizi nasıl geliştirdiklerini araştırın.

Özel Yaşam Deneyimleri Psikolojik Güç Kazandırır

Güç bir meslekte yoğun bir iş yaşamı genellikle stres ve baskıyı da beraberinde getirir. Bir durum karşısındaki davranış biçiminize kızabilir, astlarınıza sinirlenebilir, girişimlerinizin sonuçlarından hoşnut olmayabi­lir, ya da verdiğiniz kararlardan endişe duyabilirsiniz. Bu gibi zamanlar­da size bir hoşnutluk ve keyif kaynağı olacak iş dışı deneyimlerinizin ol­ması son derece yararlıdır.

Örneğin birbirini izleyen krizler ve kargaşa ile dolu geçen bir hafta­nın sonunda sevdiğiniz insanlarla sevdiğiniz bir şeyler yaparak geçirdiği­niz bir hafta sonunun, olağanüstü bir sakinleştirici ve tedavi edici özelliği vardır. Eğlenmek, hobisiyle uğraşmak ya da keyiflenmek yoğun bir yöne­tici için büyük yararlar sağlayabilir.

İş dışında yaptığınız ve bataryalarınızı gerçekten şarj eden faaliyet­leriniz hakkında düşünün. Bunların tümünün de çok hareketli faaliyetler olması gerekmez. Siz bahçeyle uğraşmaktan ya da okumaktan hoşlanabi­lirsiniz; başkaları spor yapmaktan ya da konsere gitmekten hoşlanabilir. Herkesin, kendisiyle baş başa kalmak için kullanabileceği bir sığmağı var­dır. Bu, evinizin en sevdiğiniz odası ya da bir ibadet yeri gibi somut bir mekan ya da sevdiğiniz bir kitap veya bir film gibi daha soyut bir unsur olabilir. Hangisini seçerseniz seçin böyle bir faaliyet sizi iş stresinden ko­ruyacak bir tampon görevim görebilir.

İş stresinizin çok arttığı zamanlarda yararlanabileceğiniz tamponları keşfetmenin bir yolu olarak bu sığınakların bir listesini yapın. Kendinize daha güçlü bir tampon edinmek amacıyla bu faaliyetlerden birine daha fazla zaman ayırabilir misiniz? İşinizin güçlüklerini dengelemesi için kul­lanmak isteyeceğiniz başka faaliyetler ya da ilişkiler var mı?

Gücünüzü Yenilemek Amacıyla Kullanabileceğiniz İş Dışı Kaynaklar

 

Kişisel Faaliyetler/Kaynaklar	Hafta İçinde Buna Harcanan Zaman
okul voleybol takımının koçluğu	4 saat
bir müzik enstrümanı çalmak	5 saat
yürümek	2 saat

 

Özel yaşamınızın size sağlayabileceği bir diğer psikolojik kaynak da güvendir. Örneğin, özel yaşamınızda büyük bir topluluk karşısında ko­nuştuğunuz, zorlu bir satıcı ile başarılı bir pazarlık yaptığınız ya da bir si­vil toplum kuruluşunda yöneticilik yaptığınız oldu mu? Özel yaşamınızdaki başarınız sizi işyerinde de destekleyecek bir güven dağarcığının oluşmasına katkıda bulunabilir.

Kişisel İlişkiler Liderliğin Güçlüklerinin Aşılmasında Destek Sağlar

İşyerindeki güçlüklerle başa çıkabilmek için geribildirim alabilece­ğiniz, fikirlerinizi sınayabileceğiniz ve yeni beceriler öğreneceğiniz bir destek ağınızın olmasında yarar vardır. Ancak iş dışında tanıdığınız in­sanlardan da kendinize bir destek ağı oluşturabilirsiniz. Aileniz, yakın arkadaşlarınız, komşularınız ve topluluk üyelerinden destek alabilir ve bu desteğin yararlarını işinize aktarabilirsiniz. Kullanabileceğiniz destek kaynaklarınızın bulunduğunu bilmek size risk almak ve rahatlık alanı­nızın dışına çıkmak için gerek duyacağınız güveni sağlayabilir. İş dışın­daki sağlam bir destek ağı yeni güçlüklerle başa çıkmak, zayıf yönleri­niz ile ilgilenmek ve güçlü yönlerinizden yararlanmak için bir zemin oluşturacaktır,

Özel yaşamınızda kimlerin size işyerinde liderliğin güçlükleri ile başa çıkmanızda destek olacaklarını düşünün. Risk almanızı ve gelişme­nizi destekleyeceklerine güvenebileceğiniz aile üyelerinin, arkadaşlarını­zın ve diğerlerinin bir listesini yapın.

Kişisel İlişkilerden Bir Destek Ağı Bulmak

 

Liderlik Güçlüğü	İş Dışındaki Destek Kişi

Kişisel destek ağınızda yer alan arkadaşlarınız, aile üyeleriniz, eski iş arkadaşlarınız ve diğer herkes sizin için değerli bir kaynak olabilir. Destek ağınızdan liderliğin güçlükleri ile başa çıkmakta sıklıkla yararla­nabilirsiniz. Örneğin işyerinizde politik boyutları da olan çapraşık bir so­runla uğraşıyorsanız düşüncelerinizi sonuçtan bir çıkarı olmayan, size ta­rafsız bir görüş verebilecek iş dışındaki birisine aktarıp fikir danışmanız daha güvenli bir yol olabilir. Eşiniz de bu konuda mükemmel bir yardım­cı olabilir.

Belki işyerinde yeni bir girişim başlattınız ve direnişle karşılaştınız. Şirket dışından arkadaşlarınız size daha geniş bir bakış açısı verebilir ve olayın diğer yönünü de görmenize yardımcı olarak direnişi anlamanızı ve bir çözüm için çaba göstermenizi sağlayabilirler. Kuruluş dışındaki birin­den, örneğin bir sunuşunuz üzerinde çalışmak gibi daha rutin işlerde de yardım alabilirsiniz.

Diyelim ki yöneticiniz ya da astınızla ilişkinizin bir yönü sizi rahatsız ediyor. Ya da cesurca bir fikriniz var ama reddedilme korkusu ile dile ge­tirmekten çekiniyorsunuz. Ya da belki çok bunaldınız ve önceliklerinizi be­lirleyip yaşamınıza biraz denge getirmek için bir plan yapmanız gerekiyor.

•       Aileniz içinde ya da arkadaşlarınız arasında kimlerin bu tür bir duruma ilişkin bir parça deneyimi var?

•       Aynı endüstri dalında ancak farklı bir şirkette çalışan herhangi bir arkadaşınız var mı?

•       Üzerinde düşünmeye başladığınız fikirler ve planlarınız için ki­min görüşünü almak istersiniz?

•       Size tümüyle dürüst bir geribildirim vereceği konusunda kime güvenirsiniz?

•       Cesaretinizin kırıldığını hissettiğinizde size şevk vermesi için ki­me güvenebilirsiniz?

•       Sizi zihninizi meşgul eden ayrıntılardan uzaklaştırıp esas konuya odaklamayı başaracak kim var?

Özel Yaşam, Liderlik Becerilerinin Öğrenilmesinde Motivasyon ve Fırsatlar Sağlar

İş dışındaki deneyimler yönetim uygulamalarını ve liderlik becerile­rini öğrenmek açısından zengin fırsatlar sunarlar. Bu fırsatlar bazen önce­den uyarıda bulunmadan gelirler, örneğin bir güçlükle karşılaştığınızda olduğu gibi. Spesifik liderlik becerilerimizi geliştirebileceğimiz deneyim­leri bazen de kendimiz seçebiliriz.

Öğrenme olasılığının en yüksek olduğu durumlar bir güçlükle kar­şılaştığımız zamanlardır; çünkü böyle bir durumda öğrenme fırsatının ya­nı sıra öğrenme motivasyonu da vardır. Bu öğrenme fırsatları pek çok yollarla ortaya çıkar. Örneğin belirli bir durum size yeni bir davranışı de­neme ortamı sağlayabilir. Örneğin eğer topluluk karşısında konuşma be­cerinizi sınamak istiyorsanız iş dışındaki çevrenizde bir konuşma yapmayı deneyebilirsiniz. Bir başka öğrenme fırsatı da harekete geçmenizi ge­rektiren durumlardır. Örneğin aile içinde bir kriz yaşanması gibi. Birbiri ile çelişen isteklerle karşılaştığınızda ya da geribildirim alacağınız konu­sunda size güvence verildiğinde (ki işyerinde bunun gerçekleşmesi her zaman kolay olmaz) de öğrenme fırsatınız var demektir.

İş dışındaki durumlar sizi öğrenmeye motive edebilir çünkü bu deneyimlerin sonucu yaşamınızda önemli etkiler yapabilir. İnsan ilişki­lerini önemsememenin sonuçları işyerinde başkadır; eşinizi aleyhinize boşanma davası açtığında daha başkadır. Bedeli ne olursa olsun ofis po­litikalarından uzak kalmaya çalışabilirsiniz ancak yerel yönetim bahçe­nizi alıp yol yapmaya kalkıştığında birden kendinizi yerel politikanın içinde bulabilirsiniz.

İş başında öğrenme, öğrenme fırsatı ile öğrenme motivasyonunun etkileşimi ve bunun da gelişme gereğini yaratması ile gerçekleşir. Bu etki­leşim iş dışında da gerçekleşebilir. Aşağıdaki listeyi gözden geçirin.

Deneyimler, Beceriler ve Gelişme Arasında Uyum Sağlamak

 

İş Dışındaki Roller ve Deneyimler	Liderlik Rolleri ve Becerileri
anne-babalık	insan ilişkilerinde yetkinlik; koçluk, bireysel farklılıkların kabul edilmesi.
üvey anne-babalık	"bir başkasının bebeği" olarak başlayan bir projenin yönetilmesi; başka aktif hissedarların bulun­duğu iş durumları ile başa çıkma.
kâr amacı gütmeyen bir sanat olayı için mevsimlik bilet satmak	pazarlama ve satış deneyimi; kavram, amaç ve misyon satma
yurt dışı geziler yapmak	tanımadığınız işaretler ve eksik bilgi ile iş yapma; sizden çok farklı insanlarla ilişkiler yürütme; belirsizliklerle başa çıkmada daha rahat olma
zor komşular	çatışma yönetimi; pazarlık ve uzlaşma becerileri
bir sivil toplum kuruluşunda yöneticilik	daha az risk alarak becerileri sınama; başkalarının sizin liderlik tarzınıza nasıl tepki verdiklerini görme
toplumsal ya da çevre ile ilgili bir konuda taraftarlık yapmak	bir teklif ya da plan için dosya oluşturma; karşıt görüşlerle başa çıkma
önemli bir toplumsal olay planlamak	proje yönetimi
bir kriz yardım hattında gönüllü çalışmak	ivedi durumlarla başa çıkma
manevi deneyimler	perspektif kazanma
programlı egzersiz	disiplin; hedef belirleme; perspektif
"biraderlik" rolü	kültürel farklılıkları kabul etme; bireysel farklılıkları kabul etme; iyi ilişkiler sürdürme
aile sorumluluklarının yönetilmesi	birden fazla işi aynı anda yürütme; öncelikleri belirleme; çatışmaları yönetme; plan ve program yapma; para ve zaman bütçesi yapma.
bir spor takımının koçluğu	başkalarının gelişimine yardımcı olma; insanları motive etme; ekip oluşturma ve yönetme
evlilik ya da önemli bir ilişki	işbirliği; pazarlık; dinleme
bahçe işleri	hatalardan ders alma; sabır; perspektif

 

 

 

 

Siz şu anda hangi liderlik becerilerini öğrenmeye ya da geliştirmeye çalışıyorsunuz? İş dışındaki faaliyetlerinizden ve ilişkilerinizden hangileri bu becerileri geliştirmenizde size yardımcı olabilir? İş dışında öğrenip de şu anda işyerinde yaşadığınız güçlüklerde yararlanabileceğiniz ne var? İş dışındaki rollerinizde ve deneyimlerinizde geliştirdiğiniz becerileri yöneticilik görevinizin gereklerini yerine getirmekte kullanabilirsiniz.

İş Deneyim Yaşam Becerileri Hakkında Ne Öğretebilir?

İş deneyimlerinizden işyerinde yönetim becerilerinizi geliştirmek amacıyla yararlanabilirsiniz; ancak iş deneyimleri aynı zamanda özel yaşamınızı da zenginleştirebilir. İş deneyimleri pek çok yoldan kişisel gelişiminize katkıda bulunabilir ve iş dışındaki güçlüklerle başa çıkma becerilerinizi geliştirebilir. Bu durumun gözle görülür bir biçimde gerçekleştiği bir durum, tek­nik becerilerin kullanılmasıdır. Örneğin eğer işyerinizde bir kişisel bilgi­sayar kullanıyorsanız evinizde bilgisayar kullanırken bunun yararlarını mutlaka görürsünüz; bilgisayarınızı daha hızlı ve daha kolay kullanırsı­nız. Plan ve bütçe yapma becerileri de iş dışında çok işinize yarar.

Teknik becerilerin dışında ise, işyerinizde geliştirdiğiniz insan ilişkile­ri iş dışındaki kişisel ilişkilerinizi iyileştirmenize yardımcı olabilir. Örneğin eğer şirketiniz iletişim ve iş devri becerilerinizi geliştirmenize yardımcı ol­mak amacıyla sizi eğitimlere gönderiyor ise siz bu becerilerden evinizde ve kendi sosyal çevrenizde daha iyi ilişkiler kurmak ve projeler gerçekleştir­mek için yararlanabilirsiniz. Eğer astlarınız için koçluk ya da akıl hocalığı yapıyorsanız, kendi çevrenizde aynı becerileri öğretmek ve teşvik etmek amacıyla kullanabilirsiniz. Gözetim deneyiminiz, çocuğunuzun bakıcısı ile olan ilişkilerinizde size yardımcı olabilir. İşinizin size sağladığı yolculuk olanakları ufkunuzu genişletir; şirkette katıldığınız pazarlık becerilerinin geliştirilmesi eğitimi, evinizi satmaya karar verdiğinizde işinize yarar.

Güven, yöneticilik rolünün gerektiğince yerine getirilebilmesinden kaynaklanır ve bir yönetici olarak işinizden aldığınız tatmin duygusunun kendinizi iyi hissetmenizde önemli bir payı vardır. Eleman alma ve kadro kurma konusundaki deneyimleriniz, bir sivil toplum kuruluşundaki yöne­ticilik görevinizde size çok yarar sağlayacaktır. Yöneticilik görevleri kişisel gelişim açısından çok yararlıdır çünkü özsaygınızın, özgüveninizin ve gü­cünüzün gelişmesi için fırsatlar yaratarak gerektiğinde bunları kullanmanı­zı sağlarlar.

Hepsini Bir Arada Kullanım

Tüm yaşamınız liderlik becerilerinizi geliştirebileceğiniz fırsatlarla dolu­dur. Gelişmeye yönelik deneyimler yalnızca işyeri ile sınırlı değildir. Öğ­renme fırsatları yalnızca evinizde ya da yakın çevrenizde karşınıza çık­mazlar. Bilgi, beceri ve deneyim çeşitli kaynaklardan gelebilir. İşin anah­tarı kendi gelişim gereksinimlerinizi belirlemek ve sonra da gerek işyerin­de, gerekse işyeri dışında sizi bu gelişim hedeflerinize doğru yaklaştıra­cak kaynakları arayıp bulmaktır. Bu kaynaklar insanlar olabileceği gibi çeşitli işler de olabilir.

Gelişim planınızı yaptıktan sonra gelişim sürecinizdeki açıklan ka­patmak amacıyla iş dışı faaliyetlerden yararlanabilirsiniz. İş dışındaki de­neyimler beceri eğitimi, liderlik deneyimi ve duygusal destek sağlayabi­lir. İş yaşamındaki ve özel yaşamdaki deneyimlerinizi birleştirmek çok önemlidir.

İş Dışı Deneyimleri İş Yaşamındaki Gelişiminize Uyarlamanın On Adımı

1.Kariyerinizden ve yaşamdan neler beklediğinizi saptayın. Gele­cekte kendiniz için neler görüyorsunuz? Sonuçta nasıl bir yaşam istiyorsunuz? Gerçekleştirmek istediğiniz kariyer hedefleriniz neler?

2.Hedefleriniz neler gerektiriyor? Şirketiniz için dünya çapında ye­ni bir girişim mi başlatmak istiyorsunuz? Eğer öyle ise yöneticini­ze ve iş arkadaşlarınıza böyle bir konumun neler gerektireceğini sorun. Yeni bir konumda nelerle karşılaşacaksınız? O konumun gereklerini yerine getirmek için hangi becerilere, hangi perspektif­lere gerek duyacaksınız?

3.Gelişim düzeyinizi değerlendirin. Beceri ve deneyim portföyü­nüz hedeflediğiniz konumun gerekleri ile ne ölçüde örtüşüyor? En çok hangi becerilerinizi geliştirmeniz gerekiyor? Güçlü yönle­riniz neler?

4.Gelişim değerlendirmenize dayanarak spesifik bir davranışsal hedef belirleyin. Hangi en önemli yetenek ve becerileri geliştir­mek istiyorsunuz?

5.Potansiyel öğrenme fırsatlarını görmek için şu andaki iş dışı rol­lerinizi ve durumlarınızı gözden geçirin. İş dışındaki deneyimle­rinizden, sizi gelişim hedefinize ulaştıracak neler öğrenebilirsi­niz? Önceki sayfalarda vermiş olduğumuz "Deneyimler ile bece­riler ve gelişme arasında uyum sağlamak" başlıklı listeye bakın.
Aşağıdaki örnekten yararlanarak kendi listenizi yapın ve özel yaşamınızdan iş yaşamınıza aktarabileceğiniz becerileri ve pers­pektifleri görün.

İş Dışı Roller ve Durumlar	Aktarılabilecek Beceriler
gençlerin basketbol takımının koçluğu	başkalarını geliştirme, ekip oluşturma; motivasyon
dağ bisikleti sporu yapmak	sabır; disiplin; risk alma

6.Yakın gelecekte üstleneceğiniz rollerin, ilişkilerin, faaliyetlerin ve sorumlulukların ya da girişmek istediğiniz mücadelelerin bir lis­tesini yapın. İşinizle ilgili olan ve iş dışındaki faaliyetlerinizi liste­nize ekleyin. Bu faaliyetlerin her biri için gerekli ya da bunlarla il­gili beceriler üzerinde düşünün.

7.Şu anda iş dışında geliştirmekte olduğunuz beceriler arasında gelişim hedefinizle ilişkili olanlar var mı? Eğer varsa, o dene­yimden ya da rolden öğrendiklerinizi artırabilir misiniz? Gelecekteki faaliyetlerinizden birinde işinizde gerek duyacağınız bir şeyler öğrenme şansınız olacak mı? Deneyimler ve beceriler lis­teniz size yaşamınızın işinizle ilgili ve kişisel alanlarının birbirle­rini nasıl destekleyeceklerini açıkça görmenizde yardımcı olacak ve bu alanların yararlarını birbirinden ayrı tutmanın, daha başa­rılı bir yönetici olma yolundaki gelişiminize nasıl engel olacağını anlayacaksınız.

8.Bu tür bütünleşik öğrenmeyi içeren (işyerindeki ve iş dışındaki faaliyetlerin ve rollerin size  kazandırdığı becerileri ve sağladığı fırsatları bir araya getiren) bir hareket planı yapın.

9.İşyerinde ve iş dışında size koçluk yapacak, geribildirim verecek, sizi teşvik edecek, moral destek sağlayacak, görüşlerinizi dinleyip fikir verecek ya da gelişim çabalarınıza başka türlü destek vere­cek kişileri belirleyerek gelişim süreciniz için destek arayın.

10.Kaydettiğiniz ilerlemeyi izleyin. Öğrenme hedeflerinizi ne ölçü de gerçekleştirdiğinizi yazın. Gelişim sürecinizde iş dışı deneyim­lerden ve rollerden yararlanmanın sağlayacağı bir kazanç da bun­lardan herhangi birinin hedefleriniz ile uyuşmaması durumunda başka bir rol ya da durum arayıp bulmanızın, aynı şeyi işyerinde yapmanıza göre daha kolay olmasıdır.

Başkalarına Örnek Olmak

İş yaşamınızı, yaşamınızın diğer alanları ile bütünleştirme denemelerine başladığınızda, başkaları için bir örnek oluşturma fırsatını da bulduğunu­zu görebilirsiniz. Yaptıklarınızı iyi anlatın ki, başkaları sizi kendi gelişim­leri için potansiyel bir örnek olarak görebilsinler. İnsanların, sizin ne yap­tığınızı bilmelerini sağlayın:

Çarşamba sabahı, üçüncü sınıftaki kızımın okuldaki gösterisini izlemek için izin alacağım.

Öğle arasında benimle spor salonuna gelsene... Biraz fiziksel enerji harcadı­ğım zaman daha iyi çalışıyorum.

Bahçemle uğraşarak geçirdiğim zaman bu şirketi daha geniş bir perspektif­ten görmeme yardımcı oluyor.

Şirketin küçülmesi bana boşandığım sırada yaşadığım duygulan yaşattı. Boşanma olayı bana kayıp ve başarısızlık duyguları ile başa çıkmak açsından çok şey öğretti.

İstediğin kadar gül ama benim sezonluk Shakespeare Festivali biletim bu şirketin dinamiklerini anlamamda çok yardımcı oluyor.

Bu konferansın düzenlenmesi için gereken her şeyi yapabileceğimden emi­nim çünkü gönüllü çalıştığım kuruluşta benzer bir toplantı düzenlemiştim.

Şirket dışında bir beyin fırtınası oturumu yapmak için başka bir zaman dü­şünelim, çünkü cumartesi günlerimi çocuklarımla geçiririm.

Bazı iş ortamlarında kişisel deneyim ve bilgileri açıklamak size riskli gelebilir. Eğer bu riski alacak cesaretiniz varsa çalıştığınız kuruluşa dü­rüstlük ve sıcaklık katmış olursunuz. Diğer insanları da psikolojik güçle­rinin ve pratik bilgilerinin kaynaklarını gizleme yükünden kurtarırsınız. Onlara, enerjilerini tüketen bu bölünmüşlükten kurtulmakta yardımcı olursunuz. Yaşamın tüm deneyimlerinden yararlanmanın insanları ve işi nasıl zenginleştirdiğini ve canlandırdığını gösterirsiniz.

Yaşamdan İşe ve Tekrar Geriye

İş dünyası ile ilgili popüler yayınların büyük bir kısmı iş yaşamı ile özel yaşam arasındaki ayrımı bir çatışma olarak yansıtmaktadır. Ne var ki bu ayrımı bir çatışma değil de her iki alandaki deneyimlerin diğerindeki de­neyimleri zenginleştirmesini ve canlandırmasını sağlayan bir geçiş kapısı olarak görürseniz bir lider olarak gelişiminizin hızlandığını görebilirsiniz. Bu geçiş kapısını kullanmak sizi işyerinde daha iyi bir yönetici, sos­yal çevrenizde daha iyi bir lider, çalıştığınız kuruluş içinde ve dışında da­ha iyi bir destek kaynağı ve değişime uyum sağlamayı ve güçlükleri kabul etmeyi bilen daha dengeli bir insan yapabilecek öğrenme ve beceri geliştirme fırsatlarını getirecektir.