Koçluk Diyalogları: Sanki
Bu uygulama, kişinin tanımladığı durumun tam tersi şekilde davranması sonucunda oluşan etkileri görmesini ve iki farklı durumu karşılaştırmasını sağlar.
İnsanların kendilerine ait, inandıkları fotoğrafları vardır. Bunlar bilinçaltı savunma mekanizmaları ya da kurban rolü oynayan bazı kişilerin aslında kendinde olmayan ama sanki varmış gibi inandıkları ve inançlarının sonucunda öyle davrandıkları durumlardır. Mesela kişi "Ben çok sakarım," der ve gerçekten sakar olduğuna inanır, sonuçta da gerçekten sakarlık yapar. İşin özünde kişinin "öz-tanımı" ile "kendine yapıştırdığı etiket" aynı değildir. Yani kişi aslında sakar değildir ama sakar olmanın avantajlarını tadıp sakar olmayı bilinçaltına kodlayabilir.
Danışandan içinde bulunduğu durumu tanımlaması ve bir sonraki seansa gelene kadar "sanki" o durumun tam tersini yaşıyormuş gibi davranması ve yeni durum karşısındaki değişimleri gözlemlemesi istenir. Yani kişi sakar ise bir haftayı sanki sakar değilmiş gibi yaşamasını isteyebilirsiniz. Gözlemlerini günlük şeklinde kayıt tutarak yapması hatırlamayı sağlar ve aynı zamanda bir sonraki koçluk seansında elinde koçuna vereceği kayıtlı net bilgiler olur.
Örnek: Danışan, 2 senelik evliliği ve iyi bir kariyeri olan biridir. Eşinin son günlerde kendisinin onu eskisi kadar sevmediğini söylediğini, bunu sorun haline getirdiğini ve bunun da ilişkilerini ve kendisinin iş hayatını olumsuz yönde etkilediğini belirtiyor. Buna karşılık Danışan, durumun böyle olmadığını ve eşinin kendi kendine vesvese yaptığını düşünüyor.
Danışan
Eşim son günlerde onu eskisi kadar sevmediğimi söylüyor, bunu bir sorun haline getirdi. Bu şekilde davranması da hem ilişkimizi hem de benim iş yaşantımı olumsuz olarak etkiliyor.
Koç
Eşin onu eskisi kadar sevmediğini söylüyor. Sence onu böyle düşündüren neler olabilir?
Danışan
Yeni bir terfi aldım, çok yoğun çalışıyorum, eve geç geliyorum, eşime yeteri kadar zaman ayıramıyorum ama bu onu daha az sevdiğim anlamına gelmiyor. Evdeki huzursuzluk istemeden de olsa işime yansıyor, performansım düşüyor.
Koç
Sana "sanki" diye bir teknikten bahsetmek istiyorum izin verirsen, insanlar bazen yapamadıkları davranışları sanki yaparmış/yapıyormuş gibi düşündüklerinde yapıyorlar. Yani aslında nasıl yapacağımızı bilmediğimiz birçok şeyi aslında bilinçaltımız biliyor, biz onun yapmasına izin veriyoruz, kendimizi serbest bırakıp öyleymiş gibi yaşıyoruz. Buna "sanki tekniği" diyoruz, "mış gibi yapmak" gibi. Şimdi senden rica etsem önümüzdeki bir hafta boyunca sanki evliliğinde sorun yok/e/ gibi yaşayıp, bunun evliliğini ve iş hayatını nasıl etkilediğini gözlemleyebilir misin? Ne dersin?
Danışan bir sonraki seansa elinde bir listeyle geldi. Sanki hiç sorun yokmuş gibi davranınca nelerin daha evvelki davranışlarından farklı olduğunu anlamıştı. Hiçbir sorun olmadığı dönemlerde yaptığı gibi eşini daha fazla dinliyor, daha fazla vakit ayırabiliyordu. Kendine izin verince yapabiliyordu. Neleri fark ettiğini konuşurken aslında evliliğindeki sorunların işine değil, işindeki yeni pozisyondan dolayı yaşadığı stresin işine ve evine yansıdığını gördü ve bu konu üzerine çalışmaya devam ettik.
Bazı insanlar davranışlarının rüşvetlerinden vazgeçmek istemez ve kendilerine ait kurban davranışlarına devam etmek isterler. Bu yüzden kendilerine yapıştırdıkları etikette değişiklik yapılmasını kabul etmekte zorlanabilirler.
Uygulama: Danışandan bir durumu tanımlamasını isteyin. Sizin göreviniz, danışan olayını anlatırken tanımladığı bu durumun tam tersi şekilde davranması sonucunda oluşan etkileri görmesini ve iki farklı durumu karşılaştırmasını sağlayacak sorular sorun.