2007 yılının Şubat ayında, düşük maliyetli Amerikan havayolu şirketi JetBlue Havayolları, Amerika’nın kuzeydoğusundaki soğuk hava koşulları karşısında karar vermekte yetersiz kalıp hazırlıksız yakalanarak binlerce yolcusunu korkuttu. Diğer tüm havayolları bu bölgedeki uçuşlarını fırtınaya karşı önlem almak için iptal etti ve birkaç gün içinde normal şekilde hizmet vermeye döndüler. Fakat JetBlue çok sayıda yolcusuna uçacaklarına dair ümit vermişti—fakat onlar günlerce hizmet dışı kalmıştır. Kısacası fırtına dinmedi ve JetBlue müşterileri de uçamadı.
Sosyal bilimcilere göre, başarısızlıklarını şirket içi sebeplere atfeden şirketler sadece insanların algısında değil kâr marjı olarak da öne çıkacaklardır. Başarısızlıklarının şirket içi sebeplerden dolayı olduğunu açıklayan şirketler, insanların bu şirkette sorunlara yol açan iç faktörlerin düzeltileceği yönünde düşünmesini sağlar.Binlerce yolcusunun havaalanında ve asfalt üzerinde kaldığı bu kabusta, JetBlue halkla ilişkiler departmanı zor bir karar vermeye çalışıyordu: Kimi ve neyi suçlamalı? Sert hava koşulları gibi dış faktörler mi yoksa şirket yönetimi ile ilgili iç faktörler mi? Şirket ikincisini seçti ve dış faktörler değil de şirket içi faktörlerin JetBlue’ nun başarısızlığına yol açtığı gerçeğini kabul etti. Birinin hatasını kabul etmesi hem cesaret hem de alçakgönüllük gerektirir. Belki de bu yüzden şirketlerin ya da insanların attıkları yanlış adımlar ya da verdikleri yanlış hükümler için suçu üzerlerine almaları nadirdir. JetBlue durumunda olan birçok şirketin asla düşünmeyecekleri bu kararı sosyal etki araştırması destekler mi?
Bu fikri test etmek için, araştırmacılar, katılımcılara uydurma şirketlerin farklı iki adet yıllık raporlarını okutmuşlardır. İki raporda da şirketin neden başarısızlığa uğradığı açıklanmıştır.
Uydurma Şirketin Yıllık Raporu Örnek 1:
Bu sene kâr payında yaşanan beklenmeyen düşüş, geçen sene şirketimiz tarafından alınan yanlış kararların sonucudur. Yeni bir şirket evliliği ve uluslararası piyasalara yeni ilaçlar sürülmesi kısa bir dönem kâr payında azalmaya yol açmıştır. Yöneticiler olarak, hem ulusal hem de uluslararası alanda istenmeyen durumlara hazırlıklı değildik.
Uydurma Şirketin Yıllık Raporu Örnek 2:
Bu seneki kâr payındaki düşüş, ulusal ve uluslararası ekonomik çevrelerde meydana gelen beklenmedik düşüşle ilgilidir. Olumsuz piyasa koşulları satışlarda kısa süreli bir düşüşe yol açmış olmakla beraber piyasaya yeni girecek olan ilaçların tanıtımında gecikmelere neden olmuştur. Beklenmeyen bu durum, federal yasalar ile ilgili olmakta ve tamamıyla kontrolümüzün dışındadır.
İlk raporu okuyan katılımcıların, ikinci raporu okuyan katılımcılara nazaran şirket hakkında daha olumlu görüşleri olmuştur.
Fakat araştırma bunun ile sınırlı kalmadı, araştırmacılar hipotezlerini doğal bir ortamda test etmek istediler. Bunun için, on dört farklı şirketin yirmi bir senelik şirket raporları toplandı. Yıllık raporlarında başarısızlıklarının nedeninin kendileri olduğunu açıklayan şirketler, dış faktörleri neden gösteren şirketlere nazaran bir sene sonra daha yüksek hisse senedi fiyatına sahip oldular.
Bu nedenle, hatalarınızın sorumluluğunu alıp hatalı olduğunuzu kabul etmeniz sadece sizin değil şirketiniz için de en doğru olandır. Peki, neden bu davranış şekil çok az görülür? Pahalıya mal olan ve utandırıcı bir hataya (kurum ya da bireysel olarak yapılmasının önemi yok) verilecek tepki genellikle başkasını ya da başka dış faktörleri suçlayarak problemin kaynağından uzaklaşmaktır. Böyle bir yaklaşımla, kendimiz için daha büyük iki problem yaratırız. İlk olarak, araştırmaların da belirttiği gibi, bu strateji ile problemi çözemeyeceğimize dair bir şüphe yaratmış oluruz. İkinci olarak ise, her ne kadar ilgiyi kısa süreliğine yaptığımız hatadan uzaklaştırmayı basarsak bile, ilgi tekrar yapılan hataya dönecektir ve biz sadece kendimizi kandırmış olacağız.
Bu sadece şirketler için değil, bireysel olarak da dikkate alınması gereken bir konudur. Eğer bir hata yaparsanız, yanlış bir karar verirseniz, hatanızı kabul etmeli ve derhal yapacağınız durumu kontrol altına alıp düzelteceğiniz bir hareket planı hazırlamalısınız. Bu şekilde kendinizi sadece kudretli değil dürüst de göreceksiniz.
Kısacası, bu araştırmanın sonuçlarına dayanarak, eğer başkalarını suçlama oyunu oynayacaksanız, sizinle beraber şirketiniz de kaybedecektir.