Başarısız Önlemler Prototipi

MentalPress 30

Kısa dönemde etkili olan bir geciktiricinin aynı türden geciktiriciyi daha fazla gerektirecek uzun dönemli kestirilemeyen sonuçları vardır. Bir ülkedeki piyasala­rın nakit para talebini, merkez bankasının yeni para basarak karşılaması buna örnek olarak verilebilir. Bu durumda para basılması, problemi çözemeyecek, bu ise yeni para basılması ihtiyacını doğuracak; sonuçta ülkedeki enflasyon arta­caktır. Şu hâlde kısa dönemde etkiliymiş gibi görünen bir geciktirici, uzun dö­nemde çok ciddi sorunlara yol açacak ve alınan önlemler yetersiz olacaktır.

Başarısız önlemler tip yapısı ile karşılaşıldığında, ortaya çıkan problem için her zamanki çözümün bu kez işe yaramadığı görülür.

Uzun vadede, kısa vadeli çözümün hesaba katılmayan sonuçları, sorunu daha da kötüleştirir. Zaman za­man birçok ülkede yaşanan ekonomik sorunlar buna iyi bir örnektir. Ekonomik sorunları çözmek için atılan geciktirici tedbirlerin sorunu çözmesi beklenir, ancak asıl sorun yapısal ve daha derindir. Bu sorunlara eğilmek ve çözmek ise uzun vadeli bir programı gerektirir. Sonuçta bu uzun vadeli bakış açısı ile soruna yak­laşamadığında, alınan önlemlerin başarısız olduğu çok kısa zamanda fark edilir.

Başarısız önlemler tip yapısı bir dengeleyen döngü ile bu döngüyü pekiştiren bir süreçten oluşur. Kısa dönemli süreç, dengeleyen bir döngüdür. Uzun dönemdeki sonuçlar ise pekiştiren bir döngü özelliği gösterir. Kısa vadede soruna yönelik alınan tedbirler başarılıymış gibi gözükse de uzun dönemde sorun daha da büyümektedir.

Bir sistemde başarısız önlemlerin oluşmaması için uzun dönem üzerinde yoğunlaşılmalıdır. Bir sorunla karşılaşıldığında, uygulanabilir olsa bile kısa dö­nemli "geciktirici" tedbir düşünülmemeli ya da kısa vadeli bu tedbir sadece uzun dönemli tedbir alınana kadar zaman kazanmak için kullanılmalıdır. "Hep işe yarar görünüyordu, şimdi neden yaramıyor?" şeklinde özetleyebileceğimiz başa­rısız önlemler tip yapısının başarı ile yönelebilmesinin ilk adımı dengeleyici sürecin teşhis edilerek, kısa vadeli çözümlerin ortaya konulması ve daha sonra da pekiştirici süreç ve onun yarattığı yan etkilerin doğru olarak tespit edilmesin­den geçmektedir.

Lüks harcamalara düşkün bir çift, yeni satın aldıkları arabanın geri kalan borcunu, gelirleri yetersiz olduğu için kredi kartlarıyla borçlanarak ödeme yolunu seçmişlerdir. Birkaç ay sonra borçlarını faiziyle birlikte ödeme zamanı gelince, geri ödeme zorluğunu bu kaz tüketici kredisi alarak aşma yoluna gitmişlerdir. Ne yazık ki her iki borcun birleşen faizleri aşılamayacak kadar ağırlaşınca, arabayı satmanın da borçlarını kapatamayacağını fark ederek evlerini satmak zorunda kalmışlardır. Sonuçta alınan geçici önlemler, asri sorunu çözememiş, birikim yapılmak istenirken, uzun vadede çok büyük bir zarar yaşanmıştır. Aşağıda konuyla ilgili bir başka örnek göreceksiniz.

 

 

 

Bir şirket kârlılığın azalması sorunu ile karşılaşmıştır. Hemen bulunan çö­züm, maliyetleri düşürmek için personel sayısını azaltmaktır. Bir miktar personel işten çıkarıldıktan sonra, üç ay süreyle kârlılık düzelme eğilimi göstermiştir. Bu­nunla beraber, personel azaltışıyla bazı deneyimli işçiler de çıkarılmıştır. Yeni işçilerin acemiliği hataları artırmıştır ve ustalaşmaları da uzun bir zaman almak­tadır. Yılsonu itibariyle verimlilik ve gelirler düşmüş, bu da kârlılığa yeni bir darbe olmuştur. Yönetim istemeye istemeye biraz daha personel azaltması yapmaya karar vermiştir. Ancak bunun da çözüm olmadığı iki yıl sonra şirket iflas edince anlaşılmıştır.

 

 

Uygulama: Çevrenizden “Başarısız Önlemler” tip yapısına uygun bir örnek bulun ve döngüleri çizin.