Koçluk Becerileri: 25
Ayırım Yapma
Yeniden şekillendirme danışanların bir duruma taze bir bakış açısıyla bakmalarına yardım etmenin bir yoludur. Diğer bir yol ise, iki gerçeğin birbirine karışıp bir tane sınırlı ve genellikle güçsüzleştirici inanış haline geldiği çökmüş inanışları birbirlerinden ayırmalarına yardım etmektir. Bu inanış hayatın bir gerçeği gibi gelir, ama değildir.
Örneğin bir danışanın, anne ve eş olduğu için, ev temizliğini halletmesi gereken kişi olduğuna inandığını düşünelim. Kendisi sorumlu olduğunu düşündüğü ve halledemediği için de sıkışmış ve hüsrana uğramıştır. Farklı gerçekler ise eş olduğu ve yapılması gereken ev işleri olduğudur. Koçu olarak, siz bu ayırmı görecek objektifliğe sahipsiniz, Başka bir örnek: Bir müdürün, çalışanlarına adil davranmak istediği için, bunun herkese eşit davranmak anlamına geldiğine inandığını düşünelim. Adil davranmakla herkese aynı davranmayı aynı kefeye koyuyor, bu sebeple yüksek performans gösterenler mutsuz oluyor. Tasdik edilmeyi ve ödülü hak ettiklerini düşünüyorlar. Bu yöneticiye ayırımı yapabilmesi için yardım etme zamanı gelmiştir. Örneğin şöyle bir soru sorabilirsiniz: "Hem adil olup hem de yüksek performans gösterenleri nasıl ödüllendirebilirsin?" Bunlar birbiriyle iç içe girmiş ve ayırılması gereken inanışlara klasik örneklerdir ve bu sayede danışanlar seçenekler arasından tercih yapmada daha becerikli hale gelebilirler.
Örnek Diyalog
Danışan: Her hafta plan yaparım. Bir planlama aracı kullanıyorum. Pazar akşamını haftayı planlamaya ayırırım. Hiçbirinin faydası olmuyor ama. Salı itibariyle, her şey altüst oluyor.
KOÇ: Planına bağlı kalmaya çalıştığında ne oluyor?
Danışan: İnsanlar isteklerde bulunuyor. Benden bekledikleri acil ihtiyaçları oluyor, planımda olmayan şeyler. Pat, her şey bozuluyor.
KOÇ: Hayır dersen ne olur?
Danışan: Bu kurumda olmaz. İşler o şekilde yürümüyor. Burada başarılı olacaksan, hızlı ve esnek olmalısın, yangına hemen müdahale etmelisin. Bu şirkette takım çalışmasıyla kastettikleri bu.
KOÇ: Kulağa bunun için biraz yüksek bir bedel ödüyormuşsun gibi geliyor. Aynı zamanda kulağa birkaç şeyi birbirine karıştırmışsın gibi geliyor. Bunları ayırmaya çalışsak nasıl olur?
Danışan: Ne gibi. Anlayamadım.
KOÇ: "insanlar benden istekte bulunduklarında, planımı iptal etmem gerekiyor" diyorsun.
Danışan: Bu organizasyonda bunun doğru olduğunu söyleyebilirim.
KOÇ: Öyleyse... Burada benimle birlikte oynamaya istekli olur musun ? Sadece sana ek bir bakış kazandırmak için başka bir bakış açısı bulmak isterim. Danışan: Tabii ki.
KOÇ: İşte iki gerçek: insanlar istekte bulunuyor ve senin bir planın var. Geçmişte otomatik olarak bu isteklere evet dedin. İsteklerle başa çıkmanın diğer bir yolu ne olabilir?
Danışan: İnsanlara evet demeyi, önce takvimime bakmalıyım diyerek erteleyebilirim.
KOÇ: Güzel. Başka bir yol ne olabilir?
Danışan: Sanırım bazen hayır demeyi öğrenebilirim.
Uygulama: Danışandan yaşadığı bir olayı, iyi giden ve pek de iyi gelişmeyen detaylarla birlikte anlatmasını isteyin. Danışan olayını anlatırken konu karışmaya başladığında sizin göreviniz iki gerçeği birbirlerinden ayırmalarına yardım etmektir.