Model oluşturmak dünyanın karışıklığını daha iyi anlamamızı sağlar. Açıkça ortaya konmuş modeller sayesinde daha net düşünebiliriz. Karışık verileri düzene koyabiliriz. Daha sağlıklı kararlar verebiliriz.
Zaten herkesin kafasında çeşitli olayların işleyişine dair kendine ait modeller bulunur. Bu modeller kafamızın içindedir ve muğlaktır. Madem model kuruyoruz, bari bütün ayrıntılarıyla ortada olan bir model kuralım. Böylece neyin ne olduğunu daha iyi görürüz, daha iyi iletişim kurarız.
Modelleme çok geniş bir kavram. Hatta bilimin tamamının bir modelleme olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle de, bireysel davranışların, kişiler arasındaki etkileşimler sonucunda kurum ölçeğinde ne etkiler yarattığını modellerle inceleyebiliriz.
Bu bölüm, günlük yasam içinde insanlarla uğraşmak zorunda olan herkes içindir. İster bir eğitmen olun, ister bir profesör pilot ya da üst düzey bir yönetici, eninde sonunda aynı sorular ile yüzleşirsiniz: Doğru kararı nasıl veririm? Kendimi ya da takımımı nasıl motive ederim? Olayları nasıl değiştirebilirim? Nasıl daha verimli çalışabilirim? Daha kişisel bir seviyede: Arkadaşlarım benim hakkımda ne söylüyor? içinde olduğumuz anda ve mekânda ne kadar var olabiliyorum? Ne istiyorum?
Size sözünü ettiğimiz sorularla bas etmenizi sağlayacak en iyi modelleri- bazıları çok iyi bilinen bazıları hiç duyulmamış - yazı ve çizimlerle inceleyebileceksiniz. Kesin cevaplar ummayın, sınanmaya hazır olun. İşin sonunda, arkadaşlarınızı ve çalışma arkadaşlarınızı etkileyebileceğiniz türden bir bilgiye sahip olacaksınız.
Bu bölümdeki modeller aşağıdaki kriterleri gerçekleştirir:
-
Basitleştirirler: Gerçeği tüm açılarıyla ele almazlar, sadece ilgili noktaları içerirler.
-
Eğiticidirler: Faydalı olana odaklanırlar.
-
Özetlerler: Karmaşık ilişkilerin uygulanabilir özetleridirler.
-
Görseldirler: Kelimeler aracılığıyla anlatımı zor olan kavramları resim ve şemalarla açıklarlar.
-
Düzenleyicidirler: Düzen sağlar ve de kategorizasyon sistemleri oluştururlar.
-
Yöntemlerdir: Okuyucuya cevaplar sunmazlar; onlar soruyu sorar; cevaplarsa siz sunulan modelleri kullanır kullanmaz belirir.
Karmasa ile karşı karsıya kaldığımızda durumu anlayabilmek ya da hiç değilse genel anlamda bir fikir sahibi olabilmek için yollar ararız. Modeller, karmaşıklığı azaltıp asıl önemli olan noktalara odaklanmamızda bize yardımcı olurlar.
Eleştirmenler modellerin gerçeği yansıtmadığını belirtir Bu doğrudur; ancak bizi belirli şekillerde düşünmeye zorladıklarını söylemek de yanlış olur Modeller neyi nasıl düşüneceğimizi tanımlamaz: sadece aktif düşünce sürecinin bir sonucudurlar.